Zen ontwikkelde zich vanaf de 6e eeuw in China en werd vooral populair tijdens de Tang- en Song-dynastie, die beïnvloed werd door het Chinese taoïsme. Het taoïsme kende al een aantal vormen van meditatie, zoals de zitmeditatie en “zitten in vergetelheid”, maar volgens de legende werd Chán geïntroduceerd door Bodhidharma, een Indiase of Perzische monnik.
Volgens de beschrijving in de geschiedenis is Chán de oorspronkelijke traditie van het Chán-boeddhisme. Zen is de Japanse uitspraak van hetzelfde karakter 禅 Chán. Het Chán-boeddhisme verspreidde zich vanuit China naar het zuiden (Vietnam) als Thiền, naar het noorden (Korea) als Seon en in de 13e eeuw naar het oosten (Japan) als Zen.
In het Chán-boeddhisme staan rust, zelfontplooiing en een onbevangen geest centraal. Daarom bouwden Chán-monniken hun tempels in fraaie, afgelegen berglandschappen en creëerden ze zo een geschikte omgeving om verlichting te bereiken.
Zij meenden dat dit een spontane, irrationele ervaring was, die in de schilderkunst alleen door een vergelijkbare spontaniteit kon worden uitgebeeld.
De Chán-schilderijen zijn daarom meestal in monochrome gewassen inkt uitgevoerd in de vrije en eenvoudige Xiěyì -techniek (寫意: gedachten schetsen). Die heeft veel overeenkomst met literati- schilderkunst, want in die tijd waren er veel boeddhistische monniken die eigenlijk zeer geletterde functionarissen waren. Omdat ze ontevreden waren met hun politieke carrière of gevlucht waren voor politieke vervolging, trokken ze zich terug en wendden ze zich tot de monniken.
De Chinese Chán-monnik Muqi Fachang (牧溪法常; 1210 – 1269) is de eerste Chán-schilder die naar Japan is gegaan en zijn werken behoren tot de bekendste voorbeelden van de Chàn-schilderkunst en ze inspireerden veel latere kunstenaars, met name monnik-schilders in Japan. De invloed van Zen wordt weerspiegeld in de Japanse sumi-e.
Hakuin Ekaku白隠慧鹤 (19-01-1686 t/m18-01-1768) was een van de meest invloedrijke figuren in het Japanse zenboeddhisme. Hij is een bekende kalligraaf en zen-schilder. De inktcirkel van hem lijkt erg simpel, maar roept veel geestelijke concentratie op.
Sengai Gibon (仙厓義梵 1750-1837) was een Japanse monnik van het zenboeddhisme. Hij stond bekend om zijn controversiële leringen en geschriften, maar ook om zijn luchthartige sumi-e schilderijen. Op een van zijn beroemde schilderijen is alleen een cirkel, een vierkant en een driehoek te zien.
Sumi-e is een samengesteld Japans woord en betekent zwarte inktschildering. De basisprincipes van sumi-e zijn de kracht van eenvoud en de maximale creatie van verbeeldingskracht met minimale penseelstreken. Deze stijl van het Japanse penseel-schilderen Sumi-e is geïnspireerd op de Chinese kalligrafie en Zen 禅 inktschilderkunst.
